Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu trong cuộc họp báo tại điện Elyseé, Paris, ngày 26/02/2024. (Nguồn: AP)
Đề xuất gây sốc của chủ nhà
Tưởng như Hội nghị kết thúc vào ngày 26/2 vừa qua này sẽ diễn ra và đạt kết quả như một số Diễn đàn hòa bình về trong năm 2023 và đầu năm 2024. Thế nhưng lại xuất hiện một đề xuất thực sự gây sốc từ Tổng thống nước chủ nhà Emmanuel Macron: người đứng đầu Điện Elysee muốn gửi quân NATO tới Ukraine nếu như quân đội của chính quyền của Tổng thống Zelensky thua trận.
Ngay sau khi Hội nghị này kết thúc, các đồng nghiệp phương Tây của ông như Đức, Ba Lan, Czech, Slovakia… gần như đồng loạt tuyên bố rằng họ sẽ không triển khai đội quân chiến đấu đến Ukraine.
Và như vậy, đề xuất của Paris đã bị hầu hết các nước từ chối công khai. Ngay cả Washington, vốn ủng hộ Kiev nhiều nhất từ khi xung đột nổ ra cũng tuyên bố sẽ không gửi quân và khuyến cáo mạnh mẽ những nước khác không nên làm như vậy.
Trong bối cảnh phải đối mặt với những lời cáo buộc rất mạnh từ công chúng, bản thân ông Macron đã phải đưa ra những lời bào chữa điển hình về những ngôn từ “được tách ra khỏi ngữ cảnh” và “hiểu sai”.
Để trợ giúp lãnh đạo của mình, ngày 28/2 Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Lecornu, đã giải thích rằng nghĩa thực tế không phải là gửi các đơn vị quân nhân chuyên nghiệp mà chỉ về các hoạt động phụ trợ khác, như đảm bảo an ninh mạng và rà phá bom mìn... Còn Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne cũng thẳng thắn phát biểu: “Pháp sẽ không cử quân đội tới Ukraine để tham gia chiến sự” và “Quân nhân Pháp sẽ không chết vì Ukraine”.
Tuy nhiên, đến ngày 29/2 Tổng thống Emmanuel Macron vẫn tuyên bố rằng "mọi lời tôi nói ra về vấn đề này, từng câu từng chữ đều được suy tính cẩn thận, cân nhắc kỹ lưỡng”. Như vậy, những phát ngôn của tổng thống Pháp về khả năng đưa quân đội chiến đấu đến Ukraina không bị hiểu sai và đúng ngữ cảnh.
Vì Kiev hay Điện Elysee
Giới tinh hoa châu Âu thừa biết rằng, sẽ phản ứng như thế nào trước đề xuất đầy tính khiêu khích của Tổng thống Pháp. Và đúng như vậy, tại Thông điệp liên bang trước toàn bộ đại biểu Duma Quốc gia và Thượng viện Nga ngày 29/2, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lưu ý rằng, các chính trị gia phương Tây đã quên chiến tranh là gì và nhắc lại về các cuộc xâm lược của kẻ thù trên đất Nga trong quá khứ đã kết thúc như thế nào.
Nhà lãnh đạo Nga khẳng định, nếu điều tương tự xảy ra ở thời nay thì hậu quả đối với những người can thiệp có thể sẽ bi thảm hơn nhiều và ông tuyên bố mạnh mẽ Nga có vũ khí có thể tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ của họ.
Vậy tại sao ông Macron lại đổ dầu vào lửa trong thời điểm leo thang cuộc xung đột Ukraine, cũng như căng thẳng địa chính trị giữa Nga với các nước phương Tây?
Chủ tịch Duma Quốc gia Liên bang Nga Vyacheslav Volodin giải thích chính sách mạo hiểm của Macron có liên quan đến duy trì quyền lực cá nhân. Theo ông Volodin, trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông Macron “không đạt được gì ngoại trừ sự trì trệ của nền kinh tế đất nước, các cuộc biểu tình rầm rộ đang diễn ra và thất bại địa chính trị ở châu Phi”.
Nhà bình luận chính trị của Nga Mikhail Tokmakov cũng cho rằng, Hội nghị thượng đỉnh Paris nói chung được tổ chức không phải vì lợi ích của Zelensky mà vì lợi ích của chính Tổng thống Macron khi chiếc ghế mà ông nắm giữ đang lung lay. Hiện tình hình ở Pháp đang dậy sóng, nhiều cuộc biểu tình của nông dân đã bùng phát. Điều này gây đe dọa đến Thế vận hội Olympic 2024 đang đến rất gần và cuộc khủng hoảng lương thực có thể xảy ra vào mùa đông tới. Theo ông Tokmakov, ông Macron trong tình huống này đã thực hiện chiêu bài “rất xưa” là đoàn kết dân tộc trước kẻ thù bên ngoài, để bớt đi sự chú ý của dư luận Pháp với tình hình bên trong.
Tác dụng ngược
Nhiều nhà quan sát bóng gió, rằng ở một khía cạnh nào đó, ông ấy thậm chí đã thành công, nhưng với chiều ngược lại. Đề xuất của ông đã khiến chính bản thân ông và Ukraine trở thành đối tượng không yêu thích của người Pháp và nhiều nước châu Âu. Nhất là trong bối cảnh sự ủng hộ dành cho Ukraine gần đây đã trở nên yếu đi, đặc biệt là sau thất bại của Lực lượng vũ trang Ukraine tại Avdiivka.
Ngay cả các chuyên gia phương Tây cũng coi phát biểu của nhà lãnh đạo Pháp là phiêu lưu. Nhiều nhà báo của tờ Politico cáo buộc Macron đã làm bối rối cho cả Ukraine và toàn bộ phương Tây. Theo các chuyên gia, lời nói của Macron trước hết khẳng định tình thế khó khăn của quân đội Ukraine.
Ngoài ra, nó còn bộc lộ sự chia rẽ nghiêm trọng trong chính NATO, khi nhiều nhà lãnh đạo phương Tây phản bác gay gắt “sáng kiến” của đồng nghiệp Pháp. Giới chuyên gia nhấn mạnh tuyên bố mới đây của ông Macron thể hiện sự “thiếu hiểu biết” của ông đối với các đồng nghiệp và công chúng phương Tây nói chung.
Và như vậy, đề xuất của Tổng thống Pháp dường như đã không đúng thời điểm. Nó đã gây ra sự bối rối mà không biết có mang lại lợi ích gì cho cả chính quyền Paris lẫn Kiev hay không. Nhưng có điều có thể thấy rõ ràng rằng, giờ đây sẽ không có lực lượng đa quốc gia nào đến để sát cánh chiến đấu với quân đội Ukraine trên chiến trường.
Tùng Lâm
